Những lưu ý khi dùng nộp thuế khoán các hộ kinh doanh nên nắm được

Dừng thuế khoán, hộ kinh doanh cần chú ý gì?

Có hai điểm đáng chú ý khi dừng đóng thuế khoán:

Thứ nhất, đối với những hộ kinh doanh có quy mô doanh thu hàng năm dưới 1 tỷ đồng, việc dừng áp dụng thuế khoán có thể chưa có hiệu lực ngay từ ngày 1/6 tới mà từ 2026. Có nghĩa, các hộ kinh doanh nhỏ lẻ với doanh thu chưa cao sẽ có thêm thời gian để chuẩn bị và thích ứng.

Thứ hai, đối với các hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng mỗi năm, thông thường, các hộ kinh doanh ở quy mô này đều đã trang bị máy tính tiền để phục vụ khách hàng và quản lý doanh thu. Đây chính là mấu chốt, cơ quan thuế có thể sẽ tăng cường theo dõi doanh thu của các hộ này thông qua dữ liệu từ máy tính tiền. Dù khách hàng của bạn thanh toán bằng tiền mặt hay chuyển khoản, về nguyên tắc, mọi giao dịch đều có thể được ghi nhận. Khi đó, việc xác định doanh thu để tính thuế sẽ dựa trên những số liệu thực tế thay vì một mức khoán ấn định như trước.

Sự thay đổi này đặt ra một câu hỏi lớn cho các chủ hộ kinh doanh: Liệu có nên tiếp tục duy trì mô hình hộ kinh doanh hay đã đến lúc cần cân nhắc chuyển đổi lên thành doanh nghiệp?

Tại sao phải cân nhắc? Doanh nghiệp không bị tính thuế trên toàn bộ doanh thu như cách hộ kinh doanh có thể sẽ đối mặt khi không còn thuế khoán. Thay vào đó, doanh nghiệp sẽ nộp thuế dựa trên lợi nhuận, tức là lấy tổng doanh thu trừ đi các khoản chi phí hợp lý, hợp lệ. Đây là một ưu điểm rất lớn, bởi trong kinh doanh, chi phí bỏ ra để tạo ra doanh thu không hề nhỏ.

Tuy nhiên, vấn đề phát sinh từ đây. “Chi phí hợp lý, hợp lệ” nghĩa là gì? Đó là các khoản chi phí phải có hóa đơn, chứng từ đầy đủ, rõ ràng theo quy định của pháp luật. Việc thu thập và lưu trữ hóa đơn, chứng từ một cách bài bản đòi hỏi sự thay đổi trong thói quen quản lý của nhiều hộ kinh doanh vốn quen với sự đơn giản.

Bên cạnh đó, việc thành lập và vận hành một doanh nghiệp sẽ phát sinh thêm một số chi phí khác mà hộ kinh doanh có thể không gặp phải. Ví dụ như chi phí thuê dịch vụ kế toán để đảm bảo sổ sách được ghi chép đúng chuẩn mực, chi phí thuê văn phòng (nếu cần) và các thủ tục hành chính phức tạp hơn. Đây là những yếu tố cần được tính toán kỹ lưỡng.

Có một thông tin các hộ kinh doanh cần cân nhắc thêm. Đó là những chính sách khuyến khích từ phía Nhà nước. Gần đây, Nghị quyết 198 của Quốc hội được ban hành với mục tiêu thúc đẩy sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân. Nghị quyết  đã hé mở nhiều phương án hỗ trợ, trong đó có những ưu đãi cụ thể cho việc thành lập doanh nghiệp. Một trong những điểm nổi bật nhất là việc các doanh nghiệp nhỏ và vừa mới thành lập sẽ được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong ba năm đầu hoạt động. Đây là một “cú hích” không nhỏ, giúp giảm bớt gánh nặng tài chính ban đầu cho những ai quyết định chuyển đổi mô hình kinh doanh.

Việc dừng áp thuế khoán, dù có lộ trình, cũng là một tín hiệu cho thấy cơ quan quản lý đang hướng tới một phương thức thu thuế minh bạch hơn, dựa trên doanh thu và chi phí thực tế của người kinh doanh. Điều này đòi hỏi các chủ hộ kinh doanh phải chủ động hơn trong việc tìm hiểu quy định, thay đổi cách thức quản lý tài chính và cân nhắc kỹ lưỡng các lựa chọn mô hình kinh doanh. Chuyển đổi lên doanh nghiệp có thể phức tạp hơn ban đầu, nhưng về lâu dài, nó có thể mang lại nhiều lợi ích hơn về mặt tối ưu hóa chi phí thuế và tạo nền tảng cho sự phát triển chuyên nghiệp, bền vững hơn.